قیمت گذاری دستوری در اقتصاد جواب نمی‌دهد

به گزارش خبرگزاري صدا وسيما ؛ رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در گفتگو با برنامه بازار تهران در رادیو تهران بر تصمیم منسجم برای مستاجران و مرتفع کردن مشکلات آن‌ها تاکید کرد.
علیرضا پاک فطرت در پاسخ به سئوالی درخصوص اینکه هم صاحبخانه‌ها و هم مستاجران از افزایش اجاره بها راضی نیستند گفت: باید بپذیریم که در تهران ساخت مسکن محدودیت دارد و قرار نیست خیلی تهران از این بزرگتر شود، چون جوابگو نیست و بعد هم بحث مالک و مستاجر، عرضه و تقاضا است در بازار. متاسفانه وقتی ما برنامه ریزی قوی نداشته باشیم سیل جمعیت به شهر‌های بزرگ و کلان شهر‌ها هجوم می‌آورد و در راس همه کلان شهر‌ها تهران است و متقاضی مسکن زیاد، اما عرضه مسکن کم و وقتی این گونه باشد معلوم است که اجاره بها خیلی افزایش پیدا می‌کند و از طرفی اجاره بها از قدیم در ایران اینگونه بوده که تابعی از قیمت مسکن است و وقتی قیمت مسکن بالا می‌رود به تبع اجاره بها هم بالا میرود و نظر من این است که نسبت به قیمت مسکن خیلی بالا نیست و قبلا بالاتر بود، ولی امروز دیگر جوابگو نیست که بخواهد بالاتر باشد و باید راه حل‌های دیگری را برای بحث مستاجرین شهر تهران راه حل‌های دیگری را انتخاب کنیم مثل تمام کلانشهر‌های دنیا که حمل و نقل ریلی سریع می‌گذارند تا شعاع ۵۰ و ۶۰ کیلومتر اطراف آن کلانشهر و خیلی راحت در ۲۴ساعت این حمل و نقل ریلی که روی زمین هم هست حرکت میکند و مردم را می‌برد ومسکن را معمولا مسکن‌های خوب در فاصله ۳۰ تا ۶۰ کیلومتر این کلانشهر‌ها ساخته می‌شود طرف به سیستم اداری و شرکت و وزارت خانه اش می‌آید و بعد هم به منزل میرود و اگر ما بخواهیم همه وزارتخانه را و کارگاه صنعتی و کارخانه در تهران داشته باشیم و مسکن هم داشته باشیم به نظر من برای ساخت مسکن خیلی فضا نداریم مگر اینکه در ارتفاع برویم که آن هم مشکلات و هزینه‌های سنگینی را به شهر و مردم تحمیل می‌کند.
مجری: ما الان از آغاز سال ۱۴۰۱ در برنامه بازار تهران سعی کردیم ماهانه صحبت کنیم با دیگر نمایندگان مجلس و همین سوال‌ها را مطرح کردیم و گفتند که طرح‌هایی است و قرار است اجرا شود و تاثیرگذار باشد، دو ماه آغازین سال ۱۴۰۱ بر اساس آماری که منتشر شده در تهران شاهد افزایش ۵۰ درصدی اجاره‌بها بودیم و صحبت‌هایی که شده و طرح‌هایی که عنوان شده تا الان تأثیرگذار نبوده و حالا این ۲۵ درصد چقدر ضمانت اجرایی دارد؟ حتما شما هم اخبار را دنبال می‌کنید و در گوشه و کنار شهر صحبت است و اخبار هم منتشر شده و خود مردم هم می‌گویند و این حرف‌ها مستند است که خیلی جا‌ها این افزایش ۲۵ درصدی را رعایت نمی‌کنند و گفتم که بعضی از صاحب خانه‌ها می‌گویند برای ما این افزایش به صرفه نیست. چه ضمانت اجرایی برای این ۲۵ درصد در تهران است که عملی بشود و رعایت کنند؟
میهمان: من به عنوان نماینده خدمت شما می‌گویم که ضمانت اجرایی وجود ندارد. قیمت‌گذاری دستوری اصلاً در بحث اقتصاد جواب نمی‌دهد و آن را بدتر هم خواهد کرد. امروز مالک و مستاجر در کنار هم زندگی می‌کنند و با هم کنار می‌آیند، حالا شما می‌فرمایید ۲۵%، من به جرات می‌گویم تعداد زیادی از مالکین حتی ۲۵ درصد هم اضافه نمی‌کنند و رعایت می‌کنند بستگی دارد مستاجر شان چه کسی باشد بعضی‌ها ممکن است ۵۰ درصد هم حاضر نباشد مستاجرشان را بنشانند و دولت هم نمی‌تواند آن‌ها را اجبار کند و آن هم مالک است و می‌تواند برای ملک خودش تصمیم بگیرد و قانون هم نمی‌تواند آن چنان سخت بگیرد. این ۲۵ درصد یک معیار و پیشنهاد است وقتی تورم بالای ۵۰ درصد است و قیمت مصالح ساختمانی را خود دولت محترم ۵۰% می‌برد و وقتی دستمزد کارگران بالای ۵۰ درصد است چگونه می‌توان گفت افزایش اجاره بها ۲۵ درصد حداکثر باشد.
مجری: یکجا بحث شغل است و بحث کارخانه یا کارگاه تولیدی است و یک اتفاق شغلی و کاری رخ می‌دهد، کارگری و کارمندی است و کسی است که کار می‌کند و تولید می‌کند، اما یک جا است که طرف مستاجر است و ملکی است و بحث اجاره بها است و این دو بسیار متفاوت است بحث این که شما می‌گویید توافق است و با هم صحبت می‌کنند و کسی ممکن است کمتر از ۲۵ درصد بگوید و کسی ممکن است بیشتر از ۲۵ درصد بگیرد.
شما می‌گویید دولت نمی‌تواند دستوری وارد ماجرا شود و قیمت را مشخص کند و تکلیف کند به صاحبخانه‌ها یا به مستاجر‌ها و به هر دو گروه که شما باید این مقدار پرداخت کنید و شما باید انقدر از مستاجر بگیرید درست، آیا فکر نمی‌کنید زمانی در سال‌های گذشته افزایش به قدری منطقی بود که کسی ورود پیدا نکند و خود مستاجر و صاحبخانه با هم توافقی پیش بروند و حتی ممکن بود در مواردی هرچند کم، ریالی اضافه نکند صاحب خانه اگر از مستاجر کاملا راضی باشد مثلاً یک سال را دست کم اضافه نکند، اما در این یکی دو سال اخیر به صورت افسارگسیخته اجاره بها اضافه میشود آیا اینجا هم نباید هیچ ارگان و نهادی دخالت کند و تاثیرگذار باشد که این مرز‌ها انقدر جابه جا نشود؟
مهمان: ما نباید دنبال معلول بگردیم باید دنبال علت بگردیم و اینکه من به شما بگویم طرح‌هایی است آخه برای کلان شهر تهران چه طرح‌هایی است؟ چه کسی گفته است باید کشور ۸۵ میلیون به این گستردگی تمام اختیارات را دولت در تهران به دست بگیرد؟ اختیار بدهد در استان‌ها و وزارتخانه هایش را کوچک کند مانند تمام دنیا که این کار را کرده اند و هزینه‌هایش به شدت کاهش پیدا میکند و مردم این همه به تهران هجوم نمی‌آورند که دنبال خانه بگردند. کوچک کردن وزارتخانه‌ها یک راه است و بردن کارگاه‌های صنعتی که الان در تهران خیلی کارگاه داریم و کارخانه‌هایی که نزدیک به تهران است و باید دولت محترم در بحث برنامه ریزی یک برنامه‌ریزی دقیق تری انجام دهد که علاوه بر اینکه حمل و نقل ریلی سریع باید بگذارد، باید بار تهران را سبک‌تر کند.
حالا ما خانه هم ساختیم، بحث پدافند غیرعامل و زلزله و آب و خیلی چیز‌های دیگر چه می‌شود؟ هر شهر یک ظرفیتی دارد به نظر من خیلی از شهر‌های ما که اطراف تهران است به راحتی خانه پیدا می‌شود و خیلی هم گران نیست و زمین است و به راحتی می‌شود خانه‌های ارزان قیمت ساخت و وزارت راه و شهرسازی باید ریشه‌ای وارد این کار شود و اینکه سطحی بخواهد فکر کند و تصمیم اینگونه بگیرد جواب نخواهد داد.
مجری: وقتی ما با مسئولان محترم صحبت میکنیم در بیشتر موارد باز هم نمیگویم در همه موارد، حرف‌هایی زده می‌شود و صحبت‌هایی مطرح می‌شود که تقریباً همگان میدانند، ولی به صورت تخصصی کارشناسان همه می‌دانند که مثلاً در مورد اجاره بها و مسکن و قیمت آن و کمبود فضا برای اضافه کردن مسکن در تهران اطلاعات را دارند و اینکه چه باید بشود را متخصصان و کارشناسان می‌دانند و در برنامه‌های مختلف صحبت می‌کنند، اما اینکه کدام طرح‌ها در شهر تهران اجرا شدنی است که شما می‌گویید مردم به سمت تهران هجوم می‌آورند، چون اجبار است، بحث کاری و امنیت شغلی است و کمی امکانات است و نمی‌شود کتمان کرد والا کسی است که بگوید من در فضای تهران با این حجم ترافیک و آلودگی هوا، منی که شهرستانی هستم سخت است و مجبور است این سختی را قبول کند و با این قیمت اجاره بها هم که مواجه می‌شود و باز مجبور می‌شود به سمت شهرک‌های اقماری تهران برود، قطعا مخاطب ما در این گفتگو‌های رسانه‌ای با مسئولان کمترین انتظارشان این است که حرفی عایدشان شود و پایان گفتگو چیزی در ذهنشان بماند که اجرایی باشد و بگویند فلان ایده را میشود اجرا کرد.
مهمان: ما باید با مردم صادقانه صحبت کنیم و وعده و وعید ندهیم چیزی که من می‌گویم واقعیت است، اگر ما می‌خواهیم مشکل اجاره بها را حل کنیم دنیا این راه‌ها را رفته اند و ما دیگر نمیخواهد آن‌ها را تکرار کنیم اول اینکه دولت وارد شود و ساختمان‌های اجاره‌ای بسازد، در بعضی از کشور‌ها در شهر‌های بزرگ شان تا ۲۰ درصد کل خانه‌های آن شهر متعلق به دولت است و اجاره می‌دهد به مردم و این اجاره‌ها را به آدم‌هایی می‌دهد که نیازمند‌تر هستند، اما قانونشان آنقدر سفت و محکم است که اگر به طرف گفتند دوسال حق داری بنشینی بیشتر از آن نمی‌تواند بنشیند، اما متاسفانه در کشور ما اینگونه نیست و اگر دولت همین ساختمان‌ها را ساخت و طرف نشست دیگر نمی‌شود بلندش کرد و این‌ها یک سری نکاتی است که به فرهنگ و خیلی از مسائل برمیگردد و نگاه دولت باید به اداره کشور تغییر کند، امروز نگاه دولت به اداره کشور این است که همه چیز باید در تهران متمرکز باشد.
مجری: آیا مردم می‌توانند امیدوار باشند طرح ۲۵ درصد و ۲۰ درصد در تهران و شهرستان‌ها به صورت اجرایی جلو برود یا نه؟
میهمان: برای شهرستان‌ها خیلی بهتر می‌تواند این مصوبه عمل کند، اما برای تهران را به جرأت می‌گویم خیلی سخت است اجرا کردن این و نکته دیگر فقط مشکلات دستگاه قضا را بیشتر خواهد کرد و از این به بعد بین مالک و مستاجر مشکلاتی به وجود می‌آید که به سمت شورا‌های حل اختلاف کشیده می‌شوند و مشکل دستگاه قضا بالا خواهد رفت و به نظر می‌رسد ما باید هوشمندانه‌تر عمل کنیم و خود مردم هم سعی کنند بپذیرند عرضه و تقاضا تعیین کننده است و هیچ راه دیگری ندارد مگر اینکه خود دولت که ما به دولت پیشنهاد هم داده ایم که شروع کند به ساخت ساختمان‌های استیجاری بیشتر هم مساحت‌های کوچک بین ۷۰ تا ۱۰۰ متر با قیمتی که هرچه می‌تواند پایین بیاورد به مستاجرینی که نیازمند هستند خصوصاً کارمندانی که امروز متاسفانه افزایش حقوقشان خیلی کمتر از تورم بازار است به آن‌ها اجاره دهد.